Katholieke schoolidentiteit
Dinsdag 11 Juni 2024 - 16:05:12
Grondslagen van katholieke identiteit
Het zoeken naar identiteit en betekenis
Katholiek mensbeeld in een context van diversiteit (fragiele hermeneutische ruimte)
POLLEFEYT D., De Luister van het Leven. Hermeneutisch-Communicatief Godsdienstonderwijs, in Narthex 13/1 (2013), 62-68.
Katholieke Dialoogschool
Identiteit in dialoog: pedagogische schoolidentiteitsopties in een plurale context (Victoria Schaal)
De Katholieke Dialoogschool kenmerkt zich door een combinatie van maximale katholieke identiteit met maximale solidariteit met andersheid. Het betreft een katholieke school temidden van culturele en religieuze pluraliteit waarin zowel katholieken, andersgelovigen en anders-dan-gelovigen zich maximaal kunnen ontplooien.
Een Katholieke Dialoogschool kiest er expliciet voor om haar katholieke inspiratie en eigenheid te benadrukken en ontwikkelen doorheen een hermeneutisch-communicatieve dialoog met de multiculturele samenleving. De veelheid aan stemmen, meningen en perspectieven wordt erkend als een positieve bijdrage aan een open katholieke schoolomgeving. Receptiviteit en openheid voor wat anders is, is een kans om het katholieke geloof opnieuw te profileren te midden van hedendaagse pluraliteit (recontextualisering). Een voorkeursoptie voor de katholieke heilsboodschap zet de toon voor deze dialoog!
Kennisclip Victoria Schaal Overzicht Cartoons Verder lezen
Maak kennis met het concept van de katholieke dialoogschool: theoretische achtergrond en praktische implementatie.
POLLEFEYT D. & BOUWENS J., Wat betekent 'dialoog' in de Katholieke Dialoogschool?, in L. BOEVE, J. METTEPENNINGEN & D. POLLEFEYT (ed.), Liefde in Tijden van Katholieke Dialoogschool, (Katholieke Dialoogschool, 3), Antwerpen, Halewijn, 2017, 21-36. (Online lezen)
Engelstalige kennisclip over de vier subtypes van de Katholieke Dialoogschool, met geïntegreerde Nederlandse ondertitels.
Visietekst katholieke dialoogschool
Op het kruispunt van onderwijs, Kerk en samenleving verwelkomt de katholieke dialoogschool gastvrij iedereen, van welke levensbeschouwelijke of religieuze achtergrond ook. Zonder uitzondering nodigt ze leerlingen (internen, cursisten, studenten), ouders, personeelsleden en bestuurders uit aan haar onderwijsproject mee te werken. Vanuit haar christelijke inspiratie wil ze ieder hiertoe uitdagen, motiveren en kracht geven.
- Als school is ze ervan overtuigd dat kwaliteitsvol onderwijs meer is dan louter opleiding. Onderwijs vormt mensen tot vrije, competente en solidaire personen die zin en betekenis vinden in leven en samenleven. Leren leren, leren werken, en leren (samen)leven gaan op school hand in hand. Vorming rust kinderen, jongeren en volwassenen toe voor de steeds complexere wereld van vandaag en morgen. Ze leren deze wereld ontdekken en bekwamen zich om met engagement, kritische zin en creativiteit erin aan de slag te gaan. Deze school is een inclusieve school. Ze draagt zorg voor de unieke talenten van elke leerling, met bijzondere aandacht voor wie het moeilijk heeft.
- Als katholieke school werkt ze vanuit de grondervaring dat mens en wereld tegelijk gave en opgave zijn. Gevat in een netwerk van relaties met medemensen, de samenleving en de wereld, is menselijke vrijheid een gekregen vrijheid, die oproept tot verantwoordelijkheid. In het vertrouwen dat het diepste mysterie van de werkelijkheid de liefde is, neemt de school deze liefde – zoals de Bijbel verhaalt en Jezus die voorleeft – als richtsnoer voor opvoeden, leven en samenleven. De christelijke hoop die in deze liefde en het verrijzenisgeloof ontspringt, oriënteert de school in haar doelen en werking.
- Vanuit dit mens- en wereldbeeld nodigt de katholieke dialoogschool in deze tijd van levensbeschouwelijk-religieuze veelheid iedereen uit om in dialoog met elkaar op zoek te gaan naar het volle mens- en medemens-zijn. Hiertoe brengt ze christenen, moslims, joden, anders-gelovigen, niet-gelovige humanisten samen met alle anderen die betekenis willen vinden in leven en samenleven. In gesprek met elkaar leert iedereen de eigen identiteit vorm te geven, door deze te ontdekken, erover na te denken, en te verdiepen. Vanuit haar opdracht brengt de school zelf in woord en daad op eigentijds-tegendraadse wijze de christelijke stem in dit gesprek binnen. Ze schept daarbij ruimte voor wie niet aan het woord komt.
Op deze wijze school maken vergt een blijvende inzet van allen en biedt ruimte voor groei en verscheidenheid. Doorheen de dialoog verrijkt de katholieke school zichzelf, en vernieuwt ze haar christelijke inspiratie in de actuele context. Vanuit de traditie waarin de school staat en in gesprek met haar omgeving, wil de katholieke dialoogschool een oefenplaats zijn voor een (samen)leven in een wereld die gekenmerkt is door diversiteit en verschil. Kritisch-creatief leren omgaan met wat eigen en wat anders is, met wat verbindt en wat onderscheidt, stelt mensen in staat bij te dragen aan een open, zinvolle, verdraagzame en duurzame samenleving, waar een plaats is voor iedereen – een wereld waar ook God van droomt.
- Katholiek Onderwijs Vlaanderen (2015) -
10 vaak gehoorde misverstanden over de katholieke dialoogschool
Reflectietekst: 'ZORG IS DIALOOG'
Een Post-Kritische GeloofsVerstaan
Religieus geloof in een context van pluraliteit (PKG Schaal)
Post-Kritisch Geloof staat voor een symbolische affirmatie van geloofsinhoud. Het wordt gekenmerkt door geloof in een transcendente God en in een religieuze interpretatie van de werkelijkheid waarin het transcendente niet als letterlijk aanwezig wordt beschouwd, maar symbolisch wordt vermiddeld. God is de 'Ander' met wie we ons verhouden door middel van een symbolische representatie. Geloof wordt verworven door de actieve, creatieve en interpretatieve omgang met mediaties zoals: bijbelverhalen, sacramenten, de liturgie, de heiligen, de geloofsgemeenschap, kunst en muziek, architectuur, enzovoort.
Christelijk geloven is een voortdurend proces van symboolinterpretatie; het is de openbaring van nieuwe betekenislagen in de relatie met God. Post-Kritisch Geloof is een steeds voortgaand 'zoeken naar' religieuze zin en betekenis zonder ooit een definitief, absoluut, vaststaand en zeker antwoord te vinden. Symbolisch-gelovigen leven in de existentiële spanning tussen onzekerheid en vertrouwen. Ze voelen zich geroepen om de religieuze inhoud en persoonlijke overtuigingen waaruit ze leven voortdurend in twijfel te trekken. Ze zijn voorbereid op herinterpretatie, staan open voor verandering en zijn ontvankelijk voor complexe geloofsvragen die het hermeneutische proces voeden. Post-Kritische Gelovigen hebben een fundamentele openheid en ontvankelijkheid voor andere religieuze perspectieven en praktijken.
Recontextualisering van de Katholieke geloofstraditie
Schoolidentiteit in een context van pluralisering en secularisering (Melbourne Scale)
Katholieke scholen in de eenentwintigste eeuw staan voor uitdagende vragen met betrekking tot de prominentie van de levende katholieke geloofstraditie in een context van voortschrijdende maatschappelijke secularisering, toenemende persoonlijke disaffiliatie van religieuze tradities, en groeiende religieuze en levensbeschouwelijke diversiteit in de samenleving.
Tegen deze achtergrond kan op vele verschillende manieren vorm gegeven worden aan de religieuze opdracht van de school: als traditionele confessionele identiteit, als opvoeding in gedeelde 'christelijke waarden en normen', als institutionele secularisering, als institutionele reconfessionalisering of ook als een recontextualisering van de katholieke geloofstraditie. Het model van de Melbourne Schaal biedt hiervoor het theoretische kader en legitimeert tegelijk een preferentiële optie op theologische gronden.
Searching for Parish engagement (SPES)
Empirisch instrument voor onderzoek naar de identiteit van katholieke parochies
NIEUW: Bridging The Gap vragenlijst 2021
Kwantitatief en kwalitatief onderzoek naar het religieuze en levensbeschouwelijke profiel van jongvolwassenen tussen 18 en 25 jaar in Vlaanderen en Australië.
Deze enquête werd in 2020 met succes afgenomen bij 1119 respondenten in Vlaanderen. Vervolgens wordt ze ingevuld door studenten van ACU in Australië in het najaar van 2021.